سوالات قالب های شعری
قصيده
- اگر بيت زير نخستين بيت يك شعر ده بيتي باشد قالب آن چيست ؟ ( 25/. )
من ندانستم از اول كه تو بي مهر و وفايي عهد نابستن از آن به كه ببندي و نپايي
- قصيده شعري است كه از نيمه اول قرن …… در ادبيات فارسي به تقليد از شعر …… پديد آمد . ( 5/. )
- بيت هايی را که مقدمه ی قصيده اند ، چه می نامند ؟ ( 25/. )
- اصلي ترين بخش در قصيده كدام است ؟ چرا ؟ ( 5/. )
- زيباترين تخلص در قصيده كدام است ؟ چرا ؟ ( 5/. )
- اگر در ميان قصيده بيتي بيايد كه مصرع باشد ، گوييم كه شاعر …… كرده است . ( 25/. )
- تجديد مطلع در قصيده به دو دليل صورت مي گيرد ، آن دو دليل را مختصر بنويسيد : ( 5/. )
- « تجديد مطلع » را در قصيده تعريف كنيد و بنويسيد اين كار به چه منظورهايي انجام مي شود ؟ ( 75/. )
- جمله ي زير را با كلمات مناتسب كامل كنيد : ( 5/. )
غزل از نظر ……و …… با قصيده تفاوت دارد .
- كدام يك از ابيات زير ، نمي تواند « مطلع » يك « قصيده » با شد ؟ چرا ؟ ( 5/. )
الف ) جهان بر آب نهاده است و زندگي بر باد غلام همت آنم كه دل بر او ننهاد
ب ) خبرت هست كه مرغان سحر مي گويند آخر اي خفته سر از خواب جهالت بردار
غزل
- تغزل قصايد وقتي قالبي خاص مي شود ، چه نام دارد ؟ ( 25/. )
- نظام قافيه در غزل چگونه است ؟ ( 25/. )
- نام قالب شعري زير چيست ؟ ( 25/. )
« شعري با حداقل پنج بيت كه مصراع اول و مصراع هاي زوج آن هم قافيه هستند . »
- غزل از چه دوره اي جنبه ي اجتماعي به خود مي گيرد ؟ ( 25/. )
- با ظهور کدام شاعر « غزل عارفانه » در ادب فارسی پدطد آمد ؟ ( 25/. )
قطعه
- نام قالب شعري زير را بنويسيد : ( 25/. )
---------- ----------- ×
---------- ----------- ×
---------- ----------- ×
- با توجه به ابيات زير به سوالات داده شده ، پاسخ دهيد : ( 5/. )
« بهترين مراتب آن باشد کان به فضل و هنر به دست آيد
رتبتی کان نباشد استحقاق زودش اندر بنا ، شکست آيد »
- كدام يك از شاعران زير به قطعه سرايي شهرت يافته اند ؟ ( 25/. )
الف ) ابن يمين ب ) حافظ ج ) نظامي د ) فريدون مشيري
ترجيع بند و ترکيب بند
- درون مايه ي ترجيع بند هاي معروف فارسي چه چيز هايي است ؟ ( ذكر دو مورد كافي است ) ( 5/. )
- کدام شاعر قديمی ترين نمونه ترجيع بند را سروده است ؟ ( 25/. )
- قديمي ترين ترجيع بند از …… و قديمي ترين تركيب بند از ……… است . ( 5/. )
- ابياتي كه بخش هاي تركيب بند را نشان مي دهند : ( 25/. )
الف ) مصرع هستند ، ولي يكسان نيستند . ب ) كاملا كسان هستند .
ج ) در اغلب تركيب بند ها يكسان هستند . د ) مصرع نيستند ولي يكسان هستند .
- تفاوت اساسي ترجيع بند و تركيب بند در چيست ؟ ( 5/. )
- كدام يك از شاعران زير از سرايندگان مشهور تركيب بند است ؟ ( 25/. )
الف ) مولوي ب ) محتشم كاشاني ج ) فردوسي د ) پروين اعتصامي
مسمط
- بنيانگذار مسمّط كدام شاعر است ؟ (25/. )
- در مسمط مصراع آخر هر رشته چه نام دارد ؟ ( 25/. )
مستزاد
- قديمي ترين مستزاد در ديوان كدام شاعر است ؟ درون مايه يا محتواي اين نوع شعر چيست ؟( دو مورد ذكر شود )(75/. )
- اهميت قالب « مستزاد » در چيست ؟ ( 25/. )
- اهميّت مستزاد از آن روست كه در پيدايش ………… اثر داشته است . ( 25/. )
مثنوی
- شعر زير در چه قالبي سروده شده است ؟ چرا ؟ ( 5/. )
نخستين بار گفتش كز كجايي بگفت از دار ملك آشنايي
بگفت آن جا به صنعت در چه كوشند بگفت انده خرند و جان فروشند
- نام قالب شعر زير را بنويسيد و ويژگي هاي قافيه را در آن توضيح دهيد : ( 5/. )
اگر پاي در دامن آري چو كوه سرت زآسمان بگذرد در شكوه
زبان دركش اي مرد بسيار دان كه فردا قلم نيست بر بي زبان
- اين شعر در چه قالبي سروده شده است ؟ ( 25/. )
--------- × ---------- ×
---------- = ----------- =
--------- + ----------- +
- مناسب ترين قالب براي بيان داستان ها و مطالب طولاني چيست ؟ ( 25/. ) -
چرا مثنوي مناسب ترين قالب براي بيان داستان ها و مطالب طولاني است ؟ ( 5/. )
- درون مايه ي مثنوي « منطق الطير عطار » را بنويسيد : ( 25/. )
- يک مثنوی « اخلاقی و تعليمی » معرفی کنيد : ( 5/. )
- شعر زير در چه قالبي سروده شده است ؟ چرا ؟ ( 5/. )
سخن هاي ناخوش زمن دور دار به بد ها دل ديو رنجور دار
مگوي آنچه هرگز نگفته است كس به مردي مكن باد را در قفس
رباعی و دوبيتی
- تفاوت اصلي دو بيتي و رباعي در چيست ؟ (25/. )
- چگونه مي توانيم « دوبيتي » را از « رباعي » تشخيص دهيم ؟ ( 5/. )
- شعر زير در چه قالبي سروده شده است ؟ ( 25/. )
اي كاش كه جاي آرميدن بودي يا اين ره دور را رسيدن بودي
كاش از پس صد هزار سال از دل خاك چون سبزه اميد بر دميدن بودي
- ترانه نام ديگر كدام قالب شعري است ؟ ( 25/. )
- كدام يك از اشعار زير دوبيتي و كدام رباعي است ؟ ( 5/. )
الف ) جامي كه عقل آفرين مي زندش صد بوسه زمهر بر جبين مي زندش
اين كوزه گر دهر چنين جام لطيف مي سازد و باز بر زمين مي زندش
ب ) اگر صد تير ناز از دلبر آيد مكن باور كه آه از دل برآيد
پس از صد سال بعد از مرگ فايز هنوز آواز دلبر دلبر آيد
- هر يك از ابيات زير در چه قالبي سروده شده اند ؟ ( 75/. )
الف ) بهترين مراتب آن باشد كان به فضل و هنر به دست آيد
رتبتي كان نباشد استحقاق زودش اندر بنا شكست آيد
ب ) دلم بي وصل تو شادي مبيناد به غير از محنت آزادي مبيناد
خراب آباد دل بي مقدم تو الهي هرگز آبادي مبيناد
ج ) وقت است كه در بر آشنايي بزنيم تا بر گل و سبزه تكيه جايي بزنيم
زان بيش كه دست و پا فروبندد مرگ آخر كم از آن كه دست و پايي بزنيم
- ايِن نوع شعر مناسب ترين قالب شعری برای ثبت لحظه های کوتاه شاعرانه است ؟ ( 25/. )
- متن زير را كامل كنيد : ( 5/. )
« مناسب ترين قالب براي ثبت لحظه هاي زود گذر شاعرانه …است و رايج ترين قالب شعري در نزد روستاييان خوش لهجه ……است . »
چهار پاره
- چهار پاره در ادبيات فارسي از چه زماني رواج يافت ؟ ( 25/. )
- درون مايه ي چهار پاره بيش تر چه چيزهايي است ؟ ( 5/. )
شعر نيمايی
- نيما يوشيج با انتشار کدام شعر ، اولين گام جدی را در راه ايجاد شعر نو برداشت ؟ ( 25/. )
- دو ويژگي شعر نيمايي را بنويسيد : ( 5/. )
- شعر زير در چه قالبي سروده شده است ؟ يكي از ويژگي هاي ظاهري اين قالب شعري را بنويسيد : ( 5/. ) - درون مايه هاي شعر نيمايي عبارت است از : ( 25/. )
الف ) ادبيات ، سياست ، اجتماع ب ) حماسه ، سياست ، عشق
ج) عشق ، سياست ، اجتماع د ) اخلاق ، اجتماع ، سياست
-كدام گزينه شاعران نيمايي را در بر مي گيرد ؟ ( 25/. )
الف ) فروغ فرخزاد – نسيم شمال ب ) مهدي اخوان – پروين اعتصامي
ج ) بهار - نسيم شمال د ) سهراب سپهري – مهدي اخوان
گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی متوسطه شهرستان گمیشان - استان گلستان